Antiquariaat Kok – Tussen de boeken ontstaan de verhalen

Sinds 1946 is het bekende antiquariaat Kok gevestigd in de Oude Hoogstraat, aanvankelijk op nummer 3. Later stak het familiebedrijf de straat over. Eerst naar nummer 4, en daarna via nummer 10 naar de huidige locatie, het karakteristieke pand van het voormalige Volkswarenhuis op nummer 14-18.

Met het toenemen van de winkelruimte groeide de collectie boeken ook gestaag. De overvolle winkel telt vijf etages bijzondere boeken, topografische kaarten, oude prenten en decoratieve reproducties. En dan is er ook nog een goed gevuld pakhuis in de Brandewijnsteeg.

‘Meneer Kok’
Ton Kok, zoon van de oprichter van het antiquariaat, is na 62 jaar nog steeds actief in de ‘buitendienst’. Hij reist stad en land af, op zoek naar waardevolle collecties, vroeger ook in het buitenland, samen met zijn echtgenote Marga. Bijzondere boekenverzamelingen vinden na het overlijden van de eigenaar zo een nieuwe weg naar een breed publiek, via de winkel en tegenwoordig ook via de website.

Het aantal gespecialiseerde tweedehands boekenwinkels is de laatste jaren schrikbarend afgenomen. Liefhebbers weten Kok daarom nog steeds goed te vinden. Sommigen zijn op leeftijd en komen niet graag meer naar de Oude Hoogstraat. Te druk, te plat en geen gezellige buurt meer. En helaas laten de cultureel geïnteresseerde bezoekers uit Australië en Zuidoost-Azië na corona nog altijd verstek gaan.

In alle jaren heeft ‘meneer Kok’ veel meegemaakt. Bekende Amsterdammers liepen en lopen nog steeds de deur plat. Boudewijn Büch had een vaste kruk achter de toonbank, half verscholen achter de stapels boeken. Vandaaruit kon hij zien wie de winkel inliep en zo nodig wegduiken als deze persoon hem niet aanstond. Ook Gerrit Komrij was een regelmatige bezoeker. Felix Rottenberg is er nog steeds vaak te vinden, op zoek naar materiaal voor zijn historische columns in het tijdschrift Ons Amsterdam.

The Kangaroo
Ton Kok heeft verhalen in overvloed. In het magazine Boekenpost schrijft hij over zijn belevenissen in de wereld van oude boeken.

Vorig jaar ontdekte hij via een klant in de Verenigde Staten dat er bijzondere foto’s van zijn antiquariaat stonden in een door hemzelf verkocht boek. Het bleek te gaan om een biografie van de Australische kunstenaar Harold Leslie Thornton, alias ‘the Kangaroo’. Deze bijzondere figuur had onder andere de kleurige pilaar van Capsicum en de hallucinante gevel van The Bulldog beschilderd. Ook de belettering ‘Boekentoko – A. Kok & Zn. – Antiquariaat’ was van zijn hand.

Op de foto’s in de biografie was te zien hoe Harold tijdens de heftige kroningsrellen van 1980 de etalageruiten probeerde te beschermen. Maar wat door de opstandelingen met hun bakstenen niet was vernield, werd daarna alsnog kapotgeslagen door de mannen van de reiniging. Uit veiligheidsoverwegingen, dat was de uitleg, maar jaren later kwamen er nog steeds glasscherven tevoorschijn tot achterin de zaak.

Henk
Nog zo’n mooi verhaal. Henk was een vaste klant van de winkel en hij vroeg of hij een boekenkast mocht komen opruimen. Dat mocht, en het bleef niet bij die ene kast. Henk reed daarvoor steeds vanuit Ridderkerk naar Amsterdam. Pas jaren later stopte hij daarmee. Het was uiteindelijk tijdens de uitvaart van Henk dat Ton Kok meer over diens achtergrond leerde. Hij bleek de belangrijkste bestuurder van een groot dienstverlenend instituut te zijn geweest. Nooit geweten. Over de huidige sfeer in de Oude Hoogstraat is Kok minder tevreden. Nu er geen gewone winkels meer zijn om de boodschappen te doen, zoals de bakker, de slager en de groenteboer, hebben hij en zijn vrouw nauwelijks nog contact met de buurtbewoners. En waar vind je nog een café waar je elkaar rustig kunt ontmoeten? Gelukkig zitten er nog wel enkele bijzondere winkels zoals Capsicum, De Grote Tas en Het Kleinste Huis. Maar de rest is allemaal uitsluitend gericht op de drommen toeristen. Met de huidige huurprijzen kan dat ook bijna niet anders. En dan komt er zo’n groepje de winkel binnen om selfies te maken, om vervolgens zonder een woord weer te verdwijnen.

Hoewel het gedoe met de verslaafden gelukkig verleden tijd is, is het nu de drukte die de straat beheerst.

De veel te hard rijdende fietsers zijn hem een doorn in het oog.

Toch kan Ton Kok niet zonder de winkel. Zijn echtgenote Marga staat ook nog regelmatig achter de toonbank met daarop als pronkstuk de klassieke kassa. Zoon Sander en dochter Sascha zijn inmiddels de eigenaren en tillen het bedrijf verder de toekomst in.

Wie er niet zelf naar binnen stapt, kan online de digitale boekenkasten doorpluizen op kok.nvva.nl.

TEKST: NORINDA FENNEMA
FOTO: RENÉ LOUMAN